Η ψωρίαση είναι μια χρόνια πάθηση του δέρματος που επηρεάζει εκατομμύρια ανθρώπους παγκοσμίως. Βασικό χαρακτηριστικό της είναι ο υπέρμετρος πολλαπλασιασμός των δερματικών κυττάρων της ανώτερης στοιβάδας της επιδερμίδας (κερατινοκύτταρα). Αποτέλεσμα αυτής της διαδικασίας είναι η δημιουργία σκληρών πλακών, οι οποίες προκαλούν κνησμό και αποβάλλονται από τον οργανισμό ως «νιφάδες». Η ψωρίαση εντοπίζεται κυρίως στα γόνατα, τους αγκώνες, τον κορμό, το κατώτερο σημείο της μέσης, τις παλάμες, τα πέλματα και στο τριχωτό της κεφαλής.

 

Η ψωρίαση δεν είναι μεταδοτική, όμως μπορεί να είναι επώδυνη. Υπάρχουν διαθέσιμες θεραπείες που βοηθούν στη διαχείριση των συμπτωμάτων. Αυτό είναι πολύ σημαντικό, καθώς η πάθηση μπορεί να έχει σοβαρό αντίκτυπο στη ζωή των ασθενών, επιβαρύνοντας σημαντικά την ψυχολογική τους κατάσταση.

 

Τι είναι η ψωρίαση;

Η ψωρίαση είναι μια χρόνια φλεγμονώδης αυτοάνοση δερματοπάθεια που προσβάλει το 2% περίπου του πληθυσμού, με τους άντρες και τις  γυναίκες να προσβάλλονται το ίδιο συχνά. Χαρακτηριστική εικόνα της ψωρίασης είναι η ερυθηματώδης πλάκα με έντονη υπερκεράτωση (πάχυνση της επιδερμίδας), λόγω του υπερβολικού πολλαπλασιασμού των κυττάρων του δέρματος. Υπό φυσιολογικές συνθήκες, τα κύτταρα ανανεώνονται κάθε 28-30 ημέρες. Στα σημεία όμως που παρουσιάζεται ψωρίαση τα κύτταρα ανανεώνονται κάθε 4-6 ημέρες.

 

Η ψωρίαση συνήθως περνά από διάφορους κύκλους με εξάρσεις και καταστολές της πάθησης. Η ψωρίαση αναπτύσσεται κυρίως στους αγκώνες, τα γόνατα, στο τριχωτό κεφαλής και στη γεννητική περιοχή.  Η ψωρίαση επίσης μπορεί να προσβάλει τις αρθρώσεις, προκαλώντας την λεγόμενη ψωριασική αρθρίτιδα αλλά και τα νύχια δημιουργώντας μια επιπλέον ψυχολογική επιβάρυνση του ατόμου.

 

Ποια είναι τα αίτια της ψωρίασης;

Παρότι είναι γνωστό πως η ψωρίαση έχει άμεση σχέση με την κληρονομικότητα, υπάρχουν και άλλοι παράγοντες που μπορεί να προκαλέσουν την εμφάνιση ή την επιδείνωσή της, όπως για παράδειγμα μια στρεπτοκοκκική λοίμωξη, κάποια φάρμακα, το στρες, το κάπνισμα και το αλκοόλ.

Πιο αναλυτικά, στα αίτια της ψωρίασης περιλαμβάνονται:

• Κληρονομικότητα:  Τα άτομα με οικογενειακό ιστορικό ψωρίασης διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο εμφάνισης της νόσου. Συγκεκριμένα γονίδια, όπως αυτά που σχετίζονται με το ανοσοποιητικό σύστημα, παίζουν καθοριστικό ρόλο στην ανάπτυξή της. Βέβαια, αυτό δε σημαίνει πως τα άτομα που έχουν αυτή την προδιάθεση θα εκδηλώσουν οπωσδήποτε συμπτώματα.
• Περιβαλλοντικοί παράγοντες: Περιβαλλοντικοί παράγοντες μπορούν να προκαλέσουν ή να επιδεινώσουν τα συμπτώματα της ψωρίασης. Οι συνήθεις παράγοντες που μπορεί να προκαλέσουν ψωρίαση είναι το άγχος, οι λοιμώξεις, ο κρύος καιρός και οι τραυματισμοί του δέρματος. Το κάπνισμα και η υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ έχουν επίσης συνδεθεί με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης ψωρίασης.
• Ανοσολογική δυσλειτουργία: Η ψωρίαση αποτελεί κατά κύριο λόγο μια αυτοάνοση διαταραχή. Αυτό σημαίνει ότι το ανοσοποιητικό σύστημα επιτίθεται κατά λάθος στα υγιή κύτταρα του δέρματος. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα έναν επιταχυνόμενο κύκλο ανάπτυξης των κυττάρων του δέρματος, που οδηγεί στα χαρακτηριστικά συμπτώματα της ψωρίασης. Η κατανόηση αυτής της δυσλειτουργίας του ανοσοποιητικού είναι ζωτικής σημασίας για την ανάπτυξη στοχευμένων θεραπειών που αντιμετωπίζουν τη βασική αιτία της πάθησης.

 

Ποια είναι τα συμπτώματα της ψωρίασης;

Η αναζήτηση ιατρικής βοήθειας, αλλά και ψυχολογικής υποστήριξης είναι πολύ σημαντική για τα άτομα που υποφέρουν από ψωρίαση, καθώς οι ορατές βλάβες, ιδιαίτερα στα χέρια και στο πρόσωπο, μπορεί να επηρεάσουν τις διαπροσωπικές σχέσεις του ασθενούς, αλλά και να βλάψουν την εικόνα που έχει ο ασθενής για τον εαυτό του και να τον οδηγήσουν στο άγχος και την κατάθλιψη.

Στα συμπτώματα της ψωρίασης περιλαμβάνονται: 

• Κόκκινες κηλίδες στο δέρμα: Ένα από τα πιο κοινά και αναγνωρίσιμα συμπτώματα της ψωρίασης είναι η εμφάνιση κόκκινων, φλεγμονωδών κηλίδων στο δέρμα. Οι πλάκες, όπως ονομάζονται, εμφανίζονται συνήθως στους αγκώνες, τα γόνατα, το τριχωτό της κεφαλής και το κάτω μέρος της πλάτης, αλλά μπορούν να εμφανιστούν και οπουδήποτε αλλού. 
• Κνησμός: Ο κνησμός είναι ένα χαρακτηριστικό σύμπτωμα της ψωρίασης και μπορεί να κυμαίνεται από ήπιο έως πολύ έντονο. Το ξύσιμο των προσβεβλημένων περιοχών μπορεί να επιδεινώσει την κατάσταση και να οδηγήσει στην ανάπτυξη περισσότερων πλακών ή ακόμα και σε μόλυνση.
• Αλλαγές στα νύχια: Η ψωρίαση μπορεί επίσης να επηρεάσει τα νύχια, προκαλώντας σκασίματα, αποχρωματισμό και διόγκωση. Η ψωρίαση των νυχιών μπορεί να είναι ιδιαίτερα ενοχλητική και μπορεί να επηρεάσει την εμφάνιση και τη λειτουργία των νυχιών. Η έγκαιρη αναγνώριση αυτών των αλλαγών μπορεί να βοηθήσει στην έγκαιρη θεραπεία.
• Πόνος και δυσκαμψία στις αρθρώσεις: Σε ορισμένες περιπτώσεις, η ψωρίαση μπορεί να οδηγήσει σε μια κατάσταση που ονομάζεται ψωριασική αρθρίτιδα, η οποία επηρεάζει τις αρθρώσεις. Αυτό μπορεί να προκαλέσει πόνο, δυσκαμψία και πρήξιμο, καθιστώντας δύσκολη την εκτέλεση καθημερινών εργασιών.

 

Ποιοι είναι οι τύποι ψωρίασης;

Η ψωρίαση εμφανίζεται σε διάφορες μορφές, η καθεμία με τα δικά της μοναδικά χαρακτηριστικά. Βέβαια, δύο τύποι της είναι οι κυριότεροι:

Τύπος Ι: Πρώιμη έναρξη, συνήθως στην εφηβική ηλικία, με βαρύτερη πρόγνωση και θετικό οικογενειακό ιστορικό.

Τύπος ΙΙ: Όψιμη έναρξη, ηπιότερη κλινική εικόνα, χωρίς θετικό οικογενειακό ιστορικό.

 

Πώς γίνεται η διάγνωση της ψωρίασης;

Η ακριβής διάγνωση είναι το πρώτο βήμα για την αποτελεσματική διαχείριση της ψωρίασης. Οι δερματολόγοι χρησιμοποιούν διάφορες μεθόδους για τη διάγνωση της ψωρίασης, όπως:

 

Κλινική εξέταση

Μια ενδελεχής κλινική εξέταση από έναν δερματολόγο μπορεί να αποκαλύψει ενδεικτικά σημάδια ψωρίασης, όπως κόκκινες πλάκες και «νιφάδες». Μια λεπτομερής αξιολόγηση βοηθά στον προσδιορισμό του τύπου και της σοβαρότητας της ψωρίασης.

 

Βιοψία

Σε ορισμένες περιπτώσεις, μπορεί να χρειαστεί βιοψία δέρματος για να επιβεβαιωθεί η διάγνωση. Κατά τη διάρκεια μιας βιοψίας, λαμβάνεται ένα μικρό δείγμα δέρματος και εξετάζεται σε μικροσκόπιο για να αναζητηθούν χαρακτηριστικές αλλαγές που σχετίζονται με την ψωρίαση.

Αιματολογικές εξετάσεις

Υπάρχει η πιθανότητα να γίνουν εξετάσεις αίματος για να αποκλειστούν άλλες παθολογικές καταστάσεις που μπορεί να μιμούνται τα συμπτώματα της ψωρίασης, όπως μυκητιάσεις ή η ρευματοειδής αρθρίτιδα. Αυτές οι εξετάσεις μπορούν να βοηθήσουν στη διασφάλιση μιας ακριβούς διάγνωσης.

 

Τι περιλαμβάνει η θεραπεία της ψωρίασης;

Στους δείκτες μέτρησης της σοβαρότητας της ψωρίασης εκτός από την προσβεβλημένη επιφάνεια σώματος (BSA) και τον δείκτη έκτασης και σοβαρότητας της ψωρίασης (PASI), αποφασίστηκε και ο συνυπολογισμός του δείκτη αξιολόγησης της ποιότητας της ζωής (DLQI) των ασθενών. Όλα αυτά είναι κρίσιμης σημασίας για τον καθορισμό της θεραπευτικής αγωγής.

Είναι σημαντικό πως οι επιλογές θεραπείας της ψωρίασης πλέον είναι περισσότερες και μπορούν να συμβάλλουν σημαντικά στη βελτίωση της καθημερινότητας των ασθενών. Η διαχείριση της ψωρίασης περιλαμβάνει έναν συνδυασμό αλλαγών του τρόπου ζωής και ιατρικών θεραπειών. Οι επιλογές θεραπείας περιλαμβάνουν:

• Φαρμακευτική αγωγή (τοπικά): Οι φαρμακευτικές κρέμες για τοπική χρήση αποτελούν συχνά την πρώτη επιλογή θεραπείας για ήπια έως μέτρια ψωρίαση. Μπορούν να βοηθήσουν στη μείωση της φλεγμονής, του κνησμού και της απολέπισης.
• Φωτοθεραπεία: Η φωτοθεραπεία, μέσω της έκθεσης του δέρματος σε ελεγχόμενο φάσμα φωτός μπορεί να βοηθήσει στη διαχείριση της ψωρίασης επιβραδύνοντας την ανάπτυξη των κυττάρων του δέρματος και μειώνοντας τη φλεγμονή.
• Συστηματική θεραπεία: Για πιο σοβαρές περιπτώσεις ψωρίασης, μπορεί να απαιτείται φαρμακευτική αγωγή σε μορφή χαπιών. Αυτά τα φάρμακα δρουν σε όλο το σώμα για να καταστέλλουν την υπερδραστηριότητα του ανοσοποιητικού συστήματος.

 

Τι πρέπει να περιλαμβάνει η φροντίδα στο σπίτι;

Εκτός από τη φαρμακευτική αγωγή, βασικό ρόλο παίζει και η διαχείριση της νόσου. Η καθημερινή φροντίδα του δέρματος είναι σημαντική.

Προσέξτε στο μπάνιο

Όταν κάνετε μπάνιο θα πρέπει να πλένετε το δέρμα απαλά και να μην το τρίβετε. Χρησιμοποιήστε χλιαρό νερό και ήπια σαπούνια που έχουν πρόσθετα έλαια.

 

Κρατήστε το δέρμα σας ενυδατωμένο

Εφαρμόστε ενυδατική κρέμα καθημερινά. Μετά το μπάνιο, στεγνώστε το δέρμα σας απαλά και εφαρμόστε το προϊόν που προτιμάτε όσο το δέρμα σας είναι ακόμα υγρό. Για πολύ ξηρό δέρμα, τα έλαια ή οι κρέμες για βαθιά ενυδάτωση μπορεί να είναι προτιμότερες.

 

Καλύψτε την προσβεβλημένη περιοχή κατά τη διάρκεια της νύχτας

Πριν πάτε για ύπνο, εφαρμόστε μια ενυδατική κρέμα στο προσβεβλημένο δέρμα και τυλίξτε τη με πλαστική μεμβράνη. Όταν ξυπνήσετε, αφαιρέστε το πλαστικό και ξεπλύνετε το δέρμα.

 

Αποφύγετε το ξύσιμο

Εάν έχετε ψωρίαση του τριχωτού της κεφαλής, δοκιμάστε ένα φαρμακευτικό σαμπουάν. Κρατήστε τα νύχια σας κομμένα, έτσι ώστε να μην βλάψουν το δέρμα σας. Φοράτε μαλακά υφάσματα που να μην ενισχύουν τον κνησμό.

 

Αποφύγετε τους παράγοντες που ερεθίζουν το δέρμα

Παρατηρήστε τι προκαλεί την ψωρίασή σας και λάβετε μέτρα για την πρόληψη ή την αποφυγή της. Οι λοιμώξεις, οι τραυματισμοί στο δέρμα, το κάπνισμα και η έντονη έκθεση στον ήλιο μπορούν να επιδεινώσουν την ψωρίαση.

 

Προσπαθήστε να διατηρήσετε έναν υγιεινό τρόπο ζωής

Η γυμναστική, η καλή διατροφή, ο περιορισμός ή αποφυγή της κατανάλωσης αλκοόλ, η διατήρηση ενός υγιούς βάρους, όπως και η αποφυγή πραγμάτων που σας προκαλούν στρες είναι ζωτικής σημασίας στην προσπάθεια διαχείρισης της ψωρίασης.

 

Συμπεράσματα

Η ψωρίαση είναι μια σύνθετη πάθηση του δέρματος, η οποία οφείλεται τόσο σε γενετικούς, όσο και σε περιβαλλοντικούς και ανοσοποιητικούς παράγοντες. Η κατανόηση των αιτιών και των συμπτωμάτων της ψωρίασης παίζουν σημαντικό ρόλο στην έγκαιρη διάγνωση και στην αποτελεσματική αντιμετώπισή της. 

Εάν υποψιάζεστε ότι έχετε ψωρίαση ή έχετε ήδη διαγνωστεί, η αναζήτηση ιατρικής φροντίδας από έναν εξειδικευμένο δερματολόγο είναι ζωτικής σημασίας. Η έγκαιρη παρέμβαση και ένα εξατομικευμένο πλάνο θεραπείας μπορούν να βελτιώσουν σημαντικά την ποιότητα της ζωής του ασθενούς. Μη διστάσετε να απευθυνθείτε σε έναν δερματολόγο για να ενημερωθείτε σχετικά με τις καλύτερες επιλογές θεραπείας για την περίπτωσή σας.