Οι περισσότεροι άνθρωποι είναι εξοικειωμένοι με τον όρο «κονδυλώματα», και αυτό γιατί πρόκειται για το πιο γνωστό και διαδεδομένο σεξουαλικώς μεταδιδόμενο νόσημα (ΣΜΝ). Οι άνθρωποι που έχουν έρθει σε επαφή με τη νόσο συνήθως περνούν περιόδους αγωνίας, καθώς είναι απολύτως λογικό να ανησυχούν για την πορεία της υγείας τους. Το καλό είναι όμως πως η επίσκεψη σε έναν εξειδικευμένο δερματολόγο – αφροδισιολόγο θα δώσει απαντήσεις, λύσεις και ένα συγκεκριμένο πλάνο αντιμετώπισης που θα βελτιώσει τη ζωή του ασθενούς.

Τα κονδυλώματα δημιουργούνται μετά από μόλυνση του οργανισμού από τον ιό των ανθρωπίνων θηλωμάτων (HPV), ο οποίος είναι ένας RNA ιός. Πρόκειται για το πιο συχνό σεξουαλικώς μεταδιδόμενο αφροδίσιο νόσημα και υπολογίζεται πως περίπου το 80% του σεξουαλικά ενεργού πληθυσμού θα έρθει κάποια στιγμή της ζωής του σε επαφή με τον συγκεκριμένο ιό.

 

Τι είναι τα κονδυλώματα;

Υπάρχουν και έχουν αναγνωρισθεί πάνω από 150 υπότυποι του ιού των ανθρωπίνων θηλωμάτων. Κάποιοι από αυτούς δεν έχουν τη δυνατότητα καρκινογένεσης (χαμηλού κινδύνου HPV), ενώ κάποιοι άλλοι έχουν τη δυνατότητα να ενσωματώνονται στο ανθρώπινο γονιδίωμα, με αποτέλεσμα να οδηγούν αρχικά σε δυσπλασίες στο επιθήλιο του τραχήλου της μήτρας, του αιδοίου, του πέους και του πρωκτού με δυνατότητα εξέλιξης σε καρκίνο (υψηλού κινδύνου HPV). Στου χαμηλού κινδύνου ανήκουν οι HPV ιοί 6, 11, 42, 43, 44, ενώ στου υψηλού κινδύνου ανήκουν οι HPV ιοί 16, 18, 31, 33, 35, 39, 45, 51, 52, 56 και 58. Τα κονδυλώματα αποτελούν την πιο συχνή αιτία εμφάνισης καρκίνου του τραχήλου της μήτρας.

Κλινικά, τα κονδυλώματα χαρακτηρίζονται από διογκωμένες σκληρής σύστασης εξωφυτικές βλάβες με χαρακτηριστική εικόνα που μοιάζει με κουνουπίδι, έχουν διάμετρο 2-5mm και παίρνουν το χρώμα του δέρματος. Είναι βλάβες ασυμπτωματικές χωρίς πόνο ή κνησμό και πολλαπλασιάζονται εύκολα. Ο χρόνος επώασης είναι από 1-12 μήνες και κάποιες φορές ακόμα περισσότερο, καθιστώντας τον προσδιορισμό της ύποπτης επαφής πολλές φορές αδύνατο.

 

Πού εμφανίζονται τα κονδυλώματα;

Τα κονδυλώματα εμφανίζονται στην ευρύτερη γεννητική περιοχή. Στους άντρες εντοπίζονται στο πέος, το εφήβαιο, το όσχεο και τη βάλανο, ενώ στις γυναίκες στα μικρά και μεγάλα χείλη και στον τράχηλο της μήτρας. Τα κονδυλώματα εμφανίζονται και περιπρωκτικά και στα δύο φύλα. Λόγω των παραπάνω είναι πιθανό το προφυλακτικό να μην προσφέρει απόλυτη ασφάλεια, αλλά σίγουρα μειώνει κατά πολύ τις πιθανότητες μόλυνσης.

 

Ποια είναι τα αίτια εμφάνισης των κονδυλωμάτων των γεννητικών οργάνων;

Η κατανόηση των αιτιών και η αναγνώριση των συμπτωμάτων των κονδυλωμάτων των γεννητικών οργάνων είναι απαραίτητη για την έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία. Τα κονδυλώματα των γεννητικών οργάνων προκαλούνται κυρίως από συγκεκριμένα στελέχη του HPV, κυρίως HPV-6 και HPV-11.

 

Αυτοί οι ιοί είναι εξαιρετικά μεταδοτικοί και μεταδίδονται κυρίως μέσω της σεξουαλικής επαφής. Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι δεν θα εμφανίσουν όλοι όσοι εκτίθενται στον HPV κονδυλώματα των γεννητικών οργάνων, καθώς οι ατομικές ανοσοαποκρίσεις ποικίλλουν.

 

Ποια είναι τα συμπτώματα των κονδυλωμάτων των γεννητικών οργάνων;

Τα συμπτώματα των κονδυλωμάτων των γεννητικών οργάνων μπορεί να ποικίλλουν, αλλά συνήθως περιλαμβάνουν:

• Μικρά, γκρίζα ή στο χρώμα του δέρματος εξογκώματα στις περιοχές των γεννητικών οργάνων ή του πρωκτού.
• Κνησμός, κάψιμο ή δυσφορία στις πληγείσες περιοχές.
• Αιμορραγία κατά τη σεξουαλική επαφή ή με τις κινήσεις του εντέρου.
• Τα κονδυλώματα μπορεί να εμφανιστούν μεμονωμένα ή σε ομάδες, τις οποίες πολλοί χαρακτηρίζουν πως μοιάζουν με κουνουπίδι.

 

Γιατί είναι απαραίτητη η εξέταση από έναν δερματολόγο – αφροδισιολόγο; 

Τα κονδυλώματα των γεννητικών οργάνων, είναι εξαιρετικά μεταδοτικά και μπορούν να μεταδοθούν μέσω της σεξουαλικής επαφής. Η αναζήτηση θεραπείας από δερματολόγο – αφροδισιολόγο είναι απαραίτητη για διάφορους λόγους:

• Εξειδικευμένη διάγνωση: Οι δερματολόγοι είναι εξειδικευμένοι να διαγνώσουν με ακρίβεια τα κονδυλώματα των γεννητικών οργάνων, διαφοροποιώντας τα από άλλες δερματικές παθήσεις. Η λανθασμένη διάγνωση μπορεί να οδηγήσει σε ακατάλληλη θεραπεία.
• Εξατομικευμένη θεραπεία: Οι δερματολόγοι – αφροδισιολόγοι μπορούν να προτείνουν εξατομικευμένα πλάνα θεραπείας με βάση την περιοχή, το μέγεθος και τον αριθμό των κονδυλωμάτων, διασφαλίζοντας το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα.
• Παρακολούθηση: Οι δερματολόγοι – αφροδισιολόγοι μπορούν να παρακολουθούν την πρόοδο της θεραπείας και να παρέχουν τις απαραίτητες προσαρμογές, διασφαλίζοντας την πλήρη εξάλειψη των κονδυλωμάτων.
• Συναισθηματική υποστήριξη: Η αντιμετώπιση των κονδυλωμάτων των γεννητικών οργάνων μπορεί να αποτελέσει μια πρόκληση στη διαχείρισή της από τον ασθενή.  Οι δερματολόγοι προσφέρουν συναισθηματική υποστήριξη και καθοδήγηση σε όλη τη διαδικασία της θεραπείας.

 

Πώς γίνεται η διάγνωση των κονδυλωμάτων;

Η διάγνωση των κονδυλωμάτων των γεννητικών οργάνων γίνεται με κλινική εξέταση από έμπειρο δερματολόγο – αφροδισιολόγο. Θεωρείται σχετικά εύκολη, κυρίως λόγω της τυπικής εικόνας των βλαβών στις προσβεβλημένες περιοχές.  Η έγκαιρη διάγνωση είναι κρίσιμη για την αποτελεσματική θεραπεία και την πρόληψη περαιτέρω επιπλοκών.

 

Παλαιότερα γινόταν χρήση διαλύματος οξικού οξέος στην πάσχουσα περιοχή, πράγμα που κάνει τα κονδυλώματα πιο ορατά, βοηθώντας έτσι στη διάγνωση. Βέβαια, αυτή η μέθοδος δεν προτιμάται ιδιαίτερα πλέον εξαιτίας του έντονου ερεθισμού που αναπτύσσεται στην περιοχή. Σε σπάνιες περιπτώσεις γίνεται δερματική βιοψία. Γίνεται λήψη ενός μικρού δείγματος ιστού και ακολουθεί εργαστηριακή ανάλυση για να επιβεβαιωθεί η παρουσία του HPV. Τέλος, για τη διάγνωση συγκεκριμένων τύπων του ιού γίνεται DNA test, μέθοδος που προσδιορίζει με ακρίβεια τον υπότυπο του ιού.

 

Γιατί είναι σημαντική η έγκαιρη διάγνωση;

Η έγκαιρη διάγνωση των κονδυλωμάτων των γεννητικών οργάνων είναι ζωτικής σημασίας για διάφορους λόγους:

• Η έγκαιρη θεραπεία μπορεί να αποτρέψει τα κονδυλώματα από το να μεγαλώσουν και να εξαπλωθούν.
• Μειώνει τον κίνδυνο επιπλοκών, όπως η ανάπτυξη καρκίνου σε ορισμένες περιπτώσεις.
• Η έγκαιρη αναγνώριση και θεραπεία των κονδυλωμάτων των γεννητικών οργάνων μπορεί να περιορίσει τον αντίκτυπό τους στη συναισθηματική και σεξουαλική ευημερία ενός ατόμου.

 

Τι περιλαμβάνει η θεραπεία των κονδυλωμάτων των γεννητικών οργάνων;

Οι δερματολόγοι προσφέρουν διάφορες επιλογές θεραπείας για τα κονδυλώματα των γεννητικών οργάνων, καθεμία με τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματά της. Η επιλογή της κατάλληλης θεραπείας εξαρτάται από την περιοχή εκδήλωσης, το μέγεθος και τον αριθμό των κονδυλωμάτων, καθώς και από την κατάσταση της συνολικής υγείας του ασθενούς.  

Θεραπευτικά, δεν έχει βρεθεί μία απολύτως αποτελεσματική φαρμακευτική ουσία, γι’ αυτό και οι υποτροπές είναι συχνές. Επίσης, δεν έχει αποδειχθεί ότι η θεραπεία μειώνει τον κίνδυνο μετάδοσης του ιού, καθώς η μετάδοση είναι εφικτή και από φορέα χωρίς εμφανείς βλάβες. Παρ’ όλα αυτά, στην περίπτωση που εμφανιστούν τα κονδυλώματα, υπάρχουν τρόποι να αντιμετωπιστούν.

Οι διαφορετικές θεραπευτικές επιλογές για τα κονδυλώματα των γεννητικών οργάνων περιλαμβάνουν:

• Φαρμακευτικά σκευάσματα: Ένας δερματολόγος- αφροδισιολόγος μπορεί να συνταγογραφήσει κρέμες ή αλοιφές που περιέχουν ουσίες όπως: η ιμικουιμόδη, η ποδοφυλίνη και η ποδοφυλλοτοξίνη, οι οποίες μπορούν να εφαρμοστούν απευθείας στα κονδυλώματα.
• Καυτηριασμός με λέιζερ: Οι ακτίνες λέιζερ υψηλής έντασης, όπως του laser Co2, μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την καταστροφή των κονδυλωμάτων.
• Χειρουργική αφαίρεση: Σε περιπτώσεις μεγάλων ή επίμονων κονδυλωμάτων, οι δερματολόγοι μπορεί να συστήσουν χειρουργική εκτομή.

 

Τα φάρμακα τοπικής χρήσης αν και είναι μη επεμβατικά, μπορεί να απαιτήσουν παρατεταμένη περίοδο θεραπείας. Η χειρουργική αφαίρεση είναι αποτελεσματική, αλλά μπορεί να αφήσει σημάδια. Πλέον, η βασική μέθοδος θεραπείας που επιλέγεται είναι η θεραπεία με laser, γιατί είναι ασφαλής, ακριβής, δεν αφήνει σημάδια και θεωρείται ιδιαίτερα αποτελεσματική.

Ο εξειδικευμένος δερματολόγος – αφροδισιολόγος αξιολογεί την εκάστοτε περίπτωση και προτείνει μια θεραπευτική πορεία που είναι κατάλληλη για τις ανάγκες του κάθε περιστατικού.

 

Υπάρχει τρόπος να γίνει πρόληψη των κονδυλωμάτων των γεννητικών οργάνων;

Η πρόληψη της εξάπλωσης των κονδυλωμάτων των γεννητικών οργάνων είναι ζωτικής σημασίας για τον έλεγχο της μετάδοσης του HPV. Τα μέτρα που μπορούν να ληφθούν για την πρόληψη της εξάπλωσης των κονδυλωμάτων των γεννητικών οργάνων περιλαμβάνουν:

• Πρακτικές ασφαλούς σεξ: Η σταθερή και σωστή χρήση προφυλακτικών μπορεί να μειώσει κατά πολύ τον κίνδυνο μετάδοσης του HPV, αν και βέβαια δεν παρέχουν πλήρη προστασία.
• Εμβολιασμός HPV: Εμβόλια όπως το Gardasil 9 μπορούν να προστατεύσουν από ορισμένα στελέχη HPV που ευθύνονται για τα κονδυλώματα των γεννητικών οργάνων και τον καρκίνο. Προσφέρει κάλυψη έως και 93% και προστατεύει από τους υψηλού κινδύνου τύπους 6, 11, 16, 18, 31, 33, 45, 52 και 58. Ιδανικά πρέπει να δοθούν σε αγόρια και κορίτσια πριν την έναρξη της σεξουαλικής ζωής.
• Περιορισμός σεξουαλικών συντρόφων: Η μείωση του αριθμού των σεξουαλικών συντρόφων μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο έκθεσης στον HPV.
• Τακτικός έλεγχος: Ο τακτικός έλεγχος τόσο για τον HPV όσο και για τα κονδυλώματα των γεννητικών οργάνων μπορεί να οδηγήσει σε έγκαιρη ανίχνευση και παρέμβαση.
• Επικοινωνία: Η ανοιχτή και ειλικρινής επικοινωνία με τους σεξουαλικούς συντρόφους σχετικά με τα ΣΜΝ είναι απαραίτητη για την πρόληψη της μετάδοσης.

 

Κονδυλώματα στις γυναίκες

Υπολογίζεται πως περίπου το 75% του γυναικείου πληθυσμού αναπαραγωγικής ηλικίας θα προσβληθεί από τον ιό HPV. Το εάν θα αναπτύξει κονδυλώματα είναι ανεξάρτητο, καθώς μπορεί να είναι ασυμπτωματικές. Τα στελέχη του ιού μεταδίδονται με τη σεξουαλική επαφή (κολπική, πρωκτική ή στοματική), γι’ αυτό και το προφυλακτικό δεν είναι απόλυτα σίγουρο πως μπορεί να μας προστατεύσει.

Για την εμφάνιση των κονδυλωμάτων στις γυναίκες ευθύνονται συνηθέστερα τα στελέχη 6 και 11 του ιού HPV. Το εάν θα εκδηλωθεί ο ιός ή όχι έχει επίσης άμεση σχέση και με την κατάσταση του ανοσοποιητικού μας συστήματος. Γι’ αυτό τον λόγο και προτείνεται στους ασθενείς να ακολουθούν έναν υγιεινό τρόπο ζωής, χωρίς καταχρήσεις, με καλή διατροφή και τακτική άσκηση.

Αξίζει να σημειωθεί πως αν και τα κονδυλώματα κυρίως εμφανίζονται σε περιοχές όπως το αιδοίο, ο κόλπος, ο τράχηλος, το εφήβαιο, η ουρήθρα, το περίνεο, η βουβωνική χώρα, η περιπρωκτική περιοχή, όπως και το στόμα, τα χείλη, η γλώσσα, ο ουρανίσκος και ο φάρυγγας (μέσω του στοματικού έρωτα), τα κονδυλώματα μπορεί και να προσβάλλουν άλλες περιοχές. Αυτό συμβαίνει κυρίως μέσω, για παράδειγμα, του ξυρίσματος της ευαίσθητης περιοχής. Αυτός αποτελεί και ένας από τους λόγους που στις γυναίκες που αποτριχώνουν τη συγκεκριμένη περιοχή προτείνεται να προγραμματίσουν συνεδρίες για αποτρίχωση με Laser Alexandrite.

Η έγκαιρη διάγνωση των κονδυλωμάτων των γεννητικών οργάνων στις γυναίκες είναι υψίστης σημασίας και αυτό γιατί υπάρχει η πιθανότητα οι επιπτώσεις να γίνουν επικίνδυνες. Είναι γεγονός πως τα κονδυλώματα στις γυναίκες οφείλονται σε χαμηλού κινδύνου στελέχη του ιού HPV. Αυτά τα στελέχη δεν έχουν σχέση με ανάπτυξη κακοήθειας. Βέβαια, υπάρχει η πιθανότητα στις ίδιες περιοχές να συνυπάρχουν στελέχη υψηλού κινδύνου, τα οποία συνδέονται με πρόκληση δυσπλασίας ή κακοήθειας στον τράχηλο της μήτρας, το αιδοίο, τον κόλπο, τον πρωκτό και τον φάρυγγα.

 

Συμπεράσματα

Τα κονδυλώματα των γεννητικών οργάνων είναι ένα κοινό και θεραπεύσιμο ΣΜΝ που προκαλείται από τον HPV. Η αναζήτηση θεραπείας από έναν εξειδικευμένο δερματολόγο – αφροδισιολόγο είναι απαραίτητη για την ακριβή διάγνωση, την προσαρμοσμένη θεραπεία, τη συναισθηματική υποστήριξη και τη μακροχρόνια φροντίδα. Η έγκαιρη διάγνωση και η έγκαιρη θεραπεία είναι ζωτικής σημασίας για την πρόληψη των επιπλοκών και τη μείωση της συναισθηματικής και σωματικής επιβάρυνσης που μπορεί να φέρει η νόσος στη ζωή του ασθενούς.  

Τα μέτρα πρόληψης, όπως οι πρακτικές ασφαλούς σεξ και ο εμβολιασμός HPV, παίζουν σημαντικό ρόλο στη μείωση της εξάπλωσης των κονδυλωμάτων και στην προστασία της συνολικής σεξουαλικής μας υγείας. Η εμπειρία και η καθοδήγηση του εξειδικευμένου ιατρού μπορεί να βοηθήσουν τους ασθενείς να αντιμετωπίσουν τις προκλήσεις που σχετίζονται με τα κονδυλώματα των γεννητικών οργάνων, να βελτιώσουν την καθημερινότητά τους και να αποτρέψουν μελλοντικές λοιμώξεις.